Biografie wolkers onno blom
Biograaf Onno Blom schreef over Wolkers en voetbal: ‘Jan vereerde die Ajaxjongens als Griekse goden’
De voetballende Jan Wolkers, daar zijn we niet zo mee bekend.
Maar hij heeft gevoetbald, onze Jan. En hoe!
“In zijn jeugd, toen hij nog in Oegstgeest woonde. Op straat, en keihard, hè! Met bloedende knieën, want anders was het niets. Je moest er gedeukt en gebutst vanaf komen.”
Onno Blom vertelt het met veel enthousiasme. We staan in Betondorp bij het huis in de Akkerstraat, waar Johan Cruijff in zijn jeugd woonde.
In zijn hand houdt hij het pagina’s tellende boek dat hij schreef over Jan Wolkers en voetbal: Genialiteit staat nooit buitenspel.
Ja ja, zie je hem denken. Nu denken ze weer dat ik het aan het uitmelken ben of zo.
Onno Blom is de biograaf van kunstenaar en schrijver Jan Wolkers (). In verscheen de vuistdikke biografie Het litteken van de dood. En daarna nog een compilatie uit Wolkers’ dagboeken, Amstelglorie: zijn notities over de jaren op het gelijknamige Amsterdams volkstuinencomplex. En een privédomeindeel: Memoires van een biograaf. Met als ondertitel: In de voetsporen van Jan Wolkers.
“Nou ja,” zegt Blom, “die biografie telt ruim bladzijden, maar het hadden er ook kunnen zijn.”
Waarmee hij maar wil zeggen dat het helemaal niet zo gek is dat e
Recensie: Onno Blom Het litteken van de dood. De biografie van Jan Wolkers
Een roman is geen dagboek
‘Ergens blijf ik steeds een jongen van 18 jaar. Romantisch, idealistisch, monomaan en onbezonnen,’ schreef Wolkers in een brief aan zijn jeugdvriend Wim de Kler. Het was , vlak na de geboorte van Eva Wolkers. Jan was als 23 jarige voor de tweede keer vader. (‘preservatieven ten spijt’ ). Wolkers zat niet onder de plak, hij leefde erop los, was slordig met verantwoordelijkheden maar obsessief bezig met tekenen, beeldhouwen en schrijven. Als je Het litteken van de dood. De biografie van Jan Wolkers geschreven door Onno Blom moet geloven en er is geen reden om dat niet te doen, afgaande op de hoeveelheid materiaal waaruit de biograaf kon putten bleef Wolkers zijn hele leven een romantische en ongebonden jongen.
Als zoon van een ietwat naïeve en streng gereformeerde kruidenier in een gezin met elf kinderen, gaat hij met de verdiensten van baantjes als tuinman in een cursus aan de Rooms-Katholieke Avondtekenschool doen. Hij heeft talent. Tijdens het beantwoorden van aanvragen op een distributiekantoor begint het schrijven. Zijn literaire helden zijn Perk, Kloos, Gorter, Poe, Multatuli, Piet Paaltjens. Hoewel Wolkers zichzelf in de eerste plaats zag als beeldho
Over de biografie van Jan Wolkers (), waarop neerlandicus Onno Blom in oktober promoveerde, is nogal wat commotie ontstaan.
Achteraf bleek dat de eerste promotiecommissie de dissertatie had afgewezen, waarna – zeer ongebruikelijk – een nieuwe commissie was benoemd, die het academische werkstuk wel goedkeurde. De eerste groep geleerden vond dat Wolkers te weinig ‘in zijn tijd’ werd geplaatst, dat de maatschappelijke en culturele context te veel ontbrak, en dat de volledige concentratie op de hoofdpersoon het boek onvoldoende ‘wetenschappelijk’ maakte.
Het litteken van de dood is inderdaad geen ‘duidende’, maar een ‘inventariserende’ biografie, waarin Blom op basis van het zeer omvangrijke archief van de schrijver en beeldend kunstenaar heel nauwgezet diens leven reconstrueert. Wolkers werd volwassen tijdens de Tweede Wereldoorlog, een periode die hij zelf indringend heeft beschreven in bijvoorbeeld Kort Amerikaans. Maar Blom heeft zich niet verplicht gevoeld om uitgebreid in te gaan op de Duitse bezetting van Nederland, omdat hij er waarschijnlijk – en terecht – van uit is gegaan dat wie een biografie van bijna duizend bladzijden over een schrijver en kunstenaar gaat lezen, een redelijk beeld van deze ‘context’ zal hebben.
Een levenswerk uit één stuk. Het litteken van de dood. De biografie van Jan Wolkers
Als je gaat dromen over het boek dat je aan het lezen bent en je doet dat niet één keer maar een paar dagen achtereen, wat zegt dat dan over het boek? Het is een vraag die ik mij stel terwijl ik bezig ben met de laatste vijftig pagina’s van Onno Bloms biografie van Jan Wolkers, Het litteken van de dood. Als er zoveel over een boek gezegd en geschreven wordt, lijken clichés onvermijdelijk, maar niet minder waar. ‘Ik las het als een trein’, schreef Rob Schouten in Trouw. Daar ben ik het volmondig mee eens, al verwordt in mijn droom het soms complexe familieleven van Wolkers zelfs tot een rollercoaster (om nog maar een stoplap te plaatsen). Het verhaal duizelt me, maar dat zegt absoluut niets over de heldere en feitelijke wijze waarop Blom het bijna duizend pagina’s tellende levensverhaal op papier heeft gezet. Nadrukkelijk zonder psychologisering en historische context. Ik wijt mijn nachtelijke duizelingen dan ook aan het feit dat het boek, met alle ontembare levensdrift van Wolkers en niet in de laatste plaats de expliciete seksscenes op zijn minst opwindend is. Mij zijn relaties duidelijk geworden waarvan ik, ondanks dat ik vrijwel het complete oeuvre van Wolkers vanaf de middelbar
Nieuws: Onno Blom in de zeik genomen door het Literatuurmuseum over Wolkers-ontdekking
Maar liefst vijf paginas ruimde de Volkskrant in voor de ontdekking van Onno Blom dat er in het typoscript van Turks Fruit passages geschrapt waren. Vandaag stond in de Volkskrant een pijnijke brief van Bertram Mourits, hoofd collecties Literatuurmuseum, waarin hij de ontdekking nogal relativeert.
In een boeiende bijdrage over de ontstaansgeschiedenis van Turks Fruit schrijft Onno Blom: ‘Geen van de typoscripten van Turks Fruit bestaan nog.’ Goed nieuws voor de Wolkers-vorser: het Literatuurmuseum in Den Haag heeft een complete versie in de collectie, die vol staat met correcties.
En dat niet alleen: het museum heeft zelfs heel veel typoscripten van romans van Wolkers.
De ingezonden brief eindigt met een steek onder water naar de Blom die een biografie over Jan Wolkers geschreven heeft waarvan de wetenschappelijkheid al eerder is aangevochten:
Voor Wolkers-onderzoekers is er nog veel te ontdekken. En niet alleen voor hen.
Lees de hele brief hier.