Béla bartók biografie

 

After the storm - The American exile of Béla Bartók

DigitalClassics DVD DC • 75' •

(Engels gesproken, Hongaars met Engelstalige ondertiteling)

© BBC TV,

 

 

Toen mijn pianolerares Fania Chapiro mij als jongetje vroeg stukjes uit Béla Bartók Mikrokosmos te studeren, begon ik het bestaan van een nieuwe muzikale wereld te vermoeden. Kort daarna kreeg ik van mijn broer een lp met o.a. de tweede vioolsonate van Bartók. Dat stuk hakte er zo ongelofelijk bij me in dat ik in een klap het oude voor het nieuwe wisselde. Jarenlang bestudeerde en beluisterde ik alles wat ik van Bartók te pakken kon krijgen. Zijn composities, zijn opnames als pianist en zijn biografie.
Hoewel er veel over hem geschreven is, blijft Bartók een merkwaardige bijna afwezige figuur waarvan je maar weinig aan de weet komt. Jaren geleden kreeg ik een fotoboek dat zijn leven beslaat. Zijn vriendelijke maar nietszeggende uitdrukking op de meeste foto’s verraadt een binnenwereld waar je geen vat op krijgt.

Van de meeste grote componisten uit de twintigste eeuw bestaan filmfragmenten. Je ziet ze spelen, praten of repeteren. Van Bartók is er slechts een overgebleven filmfragment: Bartók speelt ‘

Béla Bartók ()


Geschiedenis: Hoe zag onze wereld er vroeger uit en wat gebeurde er toen?

Hongaarse componist en pianist

De Hongaarse componist en pianist Béla Bartók wordt beschouwd als een van de belangrijkste componisten van de twintigste eeuw. In het werk van Bartók is de voorliefde van de componist voor Hongaarse volksmuziek terug te vinden. Na het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog vestigde hij zich in de Verenigde Staten.

Opleiding

Béla Bartók werd op 25 maart geboren in Nagyszentmiklós. Deze plaats ligt nu in Roemenië. Zijn eerste muzikale onderricht kreeg Bartók van zijn moeder, die een bekwaam pianiste was. Op zijn elfde speelde Bartók voor het eerst piano in het openbaar. In verhuisde de familie naar Pressburg, het huidige Bratislawa, waar Béla pianoles kreeg van László Erkel. Anton Hyrtl bracht hem de beginselen van de harmonie bij.

Omvangrijke tournees

In vervolgde Béla Bartók zijn studie aan de Koninklijke Academie voor Muziek in Boedapest. Vier jaar later rondde hij deze studie met succes af. Tijdens zijn omvangrijke tournees door Europa speelde Bartók werk van Duitse componisten, waaronder Richard Strauss, en de Hongaar Fransz L

Pavel Haas Quartet speelt Bartók, Martinů en Dvořák

‘Het regent buiten, het wordt donker, maar deze vier stemmen trekken zich er niets van aan. Ze zijn vrij en onafhankelijk, ze zijn wie ze willen zijn. Ze vormen een uitgebalanceerd geheel, een nieuwe entiteit, een harmonieus geheel. Ik benadruk dit, want het is in de wereld van vandaag zo zeldzaam.’ Zo schreef Bohuslav Martinů eind vanuit New York aan een vriend in Praag.

Hij had ook redenen tot melancholie. De Tweede Wereldoorlog had hem naar de Verenigde Staten gedreven, waar zijn professionele successen werden overschaduwd door persoonlijke besognes. Zijn vrouw Charlotte kon niet aarden in de VS, Martinů zelf was enkele maanden eerder vanaf een terras naar een verdieping lager gevallen en herstelde moeizaam. En er was de heimwee naar zijn vaderland Tsjechië, dat hij als jarige had verlaten om in Parijs de cultuur van een wereldstad (jazz, surrealisme, neoclassicisme…) op te zuigen. Het maakte van Martinů een muzikale wereldburger, die de Oost-Europese (volks)muziek van zijn jonge jaren zijn volwassen stijl liet beïnvloeden.

Het Zevende strijkkwartet, geschreven in juni , is daar een mooi voorbeeld van. Het is een virtuoos kwartet vol ideeën, spitse ritmiek en muzikale cellen die vanaf

Componisten geboren tussen en  

Béla Bartók ( – )  

Béla Bartók was een Hongaars componist en concertpianist. Hij wordt beschouwd als een van de belangrijkste componisten van de twintigste eeuw. Bartók maakte samen met Zoltán Kodály nauwgezette transcripties van Oost-Europese volksmuziek, die een inspiratiebron vormden voor het merendeel van zijn composities. Al op jonge leeftijd gaf hij blijk van zijn muzikaal talent. Bartók studeerde piano in Presburg en leerde zichzelf componeren door partituren te lezen. Later studeerde hij in Boedapest. In zijn vroege werken stond hij sterk onder invloed van werken van Berlioz, Liszt en Richard Strauss. In had Bartók zijn eerste succes met zijn ballet De houten prins, een jaar later gevolgd door de opera Hertog Blauwbaards burcht. Hij kreeg internationale bekendheid en maakte vele concertreizen door Europa. Ook in Nederland werd zijn werk vanaf het begin van de jaren twintig veelvuldig uitgevoerd. Vanaf werd in Duitsland zijn muziek verboden. Bartók besloot in naar Amerika te emigreren, waar zijn muziek echter niet erg gewaardeerd werd. Niettemin schreef Bartók in de Verenigde Staten een van zijn populairste werken, het Concert voor orkes

BARTÓK  Béla

Biografie:

Geboren: 25 maart (Nagyszentmiklós - Hongarije, thans: Sînnicolaul Mare, Roemenië )
Als: Bartók Béla
Overleden: 26 september (New York - USA)

Componist, pianist, folklorist en pedagoog (Stijlperiode: 20ste Eeuw)

Het dorp waar Bartók Béla op 25 maart geboren werd, ligt vandaag op Roemeens grondgebied. In het Hongaars heet het Nagy Szent Miklós. Zijn vader, Bartók Béla Senior, was er schooldirecteur, en naar verluidt een meer dan middelmatig liefhebbermusicus. Hij stierf echter reeds toen Béla amper acht was. Zijn moeder, Paula Voit, was eveneens onderwijzeres en zijn eerste pianolerares. Zij besefte al vlug dat haar zoon een enorm muzikaal talent had: Béla was op 4-jarige leeftijd reeds bekwaam op geheugen 40 verschillende liedjes op de piano te spelen. Na de dood van vader Bartók diende Bartók's moeder vijf jaar lang les te geven doorheen zowat gans Hongarije. Zij vestigde zich eerst in Nagysz&#;ll&#;s (thans gelegen in Oekraïne) en uiteindelijk in in Pozsony (Pressburg, thans Bratislava in Slowakije), toen Béla naar het gymnasium moest.

Sinds kreeg hij piano- en harmonieles