Erwartung arnold schönberg
Arnold Schönberg
Arnold Schönberg is een van de belangrijkste componisten van de 20e eeuw, maar waarschijnlijk ook de minst beluisterde. Opvallend is dat Schönberg volledig autodidact was, terwijl hij het ook was die definitief afscheid nam van de tonale muziek en begon te componeren met de zogenaamde twaalftoontechniek. (In een melodie moeten alle twaalf tonen van de toonladder voorkomen, voordat er eentje herhaald… wordt.) De worsteling die hij hiervoor doormaakte is duidelijk te horen: zijn muziek is veelal gespannen, hectisch en intens - en dan ook niet bepaald toegankelijk. Schönberg zelf hoopte dat men ooit zijn twaalftoons-reeksen wel op straat zou fluiten, maar het is misschien maar goed dat hij nooit heeft meegemaakt hoe het zijn muziek werkelijk verging. Het meest beluisterd zijn wel zijn strijksextet 'Verklärte Nacht', de vijf orkeststukken op en de opera 'Moses und Aron'. De ontwikkeling van Schönbergs muziek is het beste te horen in zijn vijf strijkkwartetten. (TC)meer
My War Years: Arnold Schoenberg
Duitsland/Canada Documentaire van Larry Weinstein. Met o.a. Rudolf Wessely, Hagnot Elischka, Thomas Sigwald, Erhard Pauer en Hannes Gastinger.
Een portret van Arnold Schoenberg (), een van de meest markante figuren uit het kunst- en muziekwereldje van Wenen in het begin van de twintigste eeuw. Schoenberg was autodidact die begon met de muziek die hij in de straten hoorde neer te schrijven. Alexander von Zemlinsky werd zijn leraar en levenslange vriend. Ondanks het verbod van zijn ouders stortte de jonge Arnold zich in het muziekleven. Hij ontwikkelde een zeer persoonlijke stijl die zowel voorstanders had als fervente tegenstanders. Zijn atonale tonen gaven een nieuwe dimensie aan de muziek. Wie niet in zijn zgn. 'Zwölftonmusik' kon inkomen had er uiteraard geen oren naar. Hij vermeed de harmonieuse symfonische klanken uit het verleden. Zijn invloed op de filmmuziek was monumentaal. De film is opgevat als een documentaire gemaakt in de eerste helft van de twintigste eeuw, met acteurs die tot de camera spreken in interviews. Zelfs de 'home movies' van Schoenberg zijn gefantaseerd, maar opgenomen in zwart-wit met de primitieve beelden van die tijd. Een interessant experiment dat vooral muziekliefhebbers zal aanspreken. Muziek wordt uitgevoerd
Arnold Schönberg
In componeert hij zijn eerste atonale werken. Ze worden weggehoond; ook zijn Joodse afkomst speelt bij de kritiek een rol. Schönberg zet zich daarop nog nadrukkelijker af tegen de Weense elite. Zijn composities worden dissonanter en zijn uitlatingen provocerender.
Schilders
In raakt hij bevriend met Oskar Kokoschka en andere progressieve schilders. Geïnspireerd begint ook Schönberg te schilderen, en al snel organiseert hij een tentoonstelling met eigen werk. Dan blijkt zijn buurman en vriend, de schilder Richard Gerstl, een affaire te hebben met zijn vrouw Mathilde.
Ondertussen werk Schönberg aan zijnTweede strijkkwartet, dat hij gek genoeg opdraagt aan zijn vrouw. Mathilde kiest toch voor Schönberg, en Gerstl raakt in totale paniek: hij zet zijn studio in lichterlaaie en pleegt zelfmoord.
‘Iemand moest het doen.’
Arnold Schönberg over zijn experimentele muziek
Schönberg hoopt op een aanstelling bij de Keizerlijke Academie, maar hij wordt gedwarsboomd door antisemitische sentimenten. In schrijft hij zijn revolutionaire muziektheoretische werk Harmonielehre. Ook voltooit hij na dertien jaar de Gurre-Lieder, en hij ergert zich groen en geel dat juist dit verouderde werk
De Amerikaanse muziekhistoricus Harvey Sachs kreeg laaiende kritieken voor zijn vorig jaar verschenen boek Schoenberg: Why He Matters. Het boek is meer dan een biografie omdat Sachs erin motiveert wat het voortdurende belang is van Schönbergs muzikale erfenis, die verder reikt dan zijn twaalftoonssysteem. ‘Een buitengewoon waardevol overzicht van het werk van deze eeuwig controversiële en verkeerd begrepen reus van de 20e-eeuwse muziek.’ aldus componist John Adams.
Sachs schrijft bevlogen en toegankelijk over Schönbergs radicale ideeën. En schetst hem ook als gepassioneerd Brahms-liefhebber. Een enthousiaste speler van de walsen van Johann Strauss die tegen zijn zin de uiterste consequentie trok uit de muzikale weg die Wagner met zijn almaar uitwaaierende harmonieën was ingeslagen. ‘Iemand moest het doen’, zei hij. En toch: het laatste woord dat Schönberg op z’n sterfbed sprak, was ‘harmonie’.
Zie ook:
Met dank aan:
Programmaboekje
Arnold Schönberg ()
Oostenrijks-Amerikaanse componist
De Oostenrijks-Amerikaanse componist Arnold Schönberg was de grondlegger van de twaalftoonsmuziek. Hij wordt tot de invloedrijkste componisten van de twintigste eeuw gerekend. Schönberg emigreerde in naar de Verenigde Staten van Amerika. Hij verwierf in de Amerikaanse nationaliteit.Opleiding
Franz Walter Schönberg werd op 13 september geboren in Wenen. Schönberg groeide op in een Joods milieu en begon reeds op achtjarige leeftijd te componeren. Bovendien leerde hij viool en cello spelen. Arnold Schönberg was een leerling van Alexander Zemlinsky. Hij zou in met zijn zuster Mathilde trouwen. Het echtpaar kreeg twee kinderen.Verklärte Nacht
Arnold Schönberg werkte enige tijd in de cabaretwereld en schreef in zijn eerste belangrijke compositie 'Verklärte Nacht'. In dit strijksextet is duidelijk invloed van Richard Wagner hoorbaar.In vestigde hij zich als componist, leraar en dirigent in Wenen. Tot zijn leerlingen behoorden onder meer Alban Berg en Anton Webern.